Onlangs hebben we ons kantoor en atelier verhuisd naar een nieuwe locatie! Konligo is nu te vinden in Circularium, een circulair-economisch centrum in Anderlecht, waar we vanaf nu onze tenten, pop-up structuren en stands zullen bouwen. Circularium is een 20.000m² ex-industrieel vastgoed herbestemd voor organisaties die bezig zijn rond lokale-, sociale- en circulaire economie in Brussel. Bij Konligo zijn we fervente voorstanders van een duurzamere economie, daarom zijn we erg enthousiast om hier te zijn. En om onze tijd hier nog aangenamer te maken hebben we ons eigen kantoor zelf ontworpen en gebouwd volgens een circulaire aanpak. In dit artikel leggen we uit hoe we deze duurzame ontwerpprincipes hebben toegepast op een mezzaninekantoor en werkplaats in een industriële hal en waarmee je rekening moet houden als je zelf ook met hergebruikte materialen wilt bouwen.

Bij het ontwerpen van gebouwen ga je traditioneel uit van een bepaald doel, maak je dan een ontwerp, om daarna op zoek te gaan naar een leverancier voor de juiste materialen. Maar om de ecologische voetafdruk te verkleinen hebben we in de ontwerpfase rekening gehouden met bouwmaterialen die we kunnen hergebruiken, waarbij we ons ontwerp baseerden op wat we hadden of duurzaam konden inkopen. Dat betekent wel dat die eerste fase, het ontwerp, langer kan duren dan normaal: je moet slim nadenken over hoe je alle materialen en componenten, die vaak verschillende afmetingen hebben, neerzet en verbindt. Bovendien moet je ook rekening houden met de dynamiek van de levensduur van een kantoor: op een dag zal de bouw moeten worden uitgebreid of weer uit elkaar gehaald worden, dus demonteren of herconfigureren, zonder slopen, moet mogelijk blijven. Ook moet je klaar zijn om tijd te steken in het ontwerp iteratief aan te passen. Je begint misschien met een mooi ontwerp, maar dan komt er een goede opportuniteit om mooie, gerecupereerde materialen te gebruiken, of je realiseert je dat de materialen die je aanvankelijk wilde gebruiken niet meer verkrijgbaar zijn of niet van voldoende kwaliteit. En elke keer moet je je ontwerp dus aanpassen. Maar hoe beter je voorbereid bent, hoe minder problemen je zal tegenkomen als de bouw begint, dus de tijdsinvestering in het ontwerp zal sowieso de moeite waard zijn.

Op de foto hieronder tonen we hoe we de hergebruikte materialen hebben gecombineerd die we voornamelijk bij BatiTerre en RotorDC hebben gekocht. Andere items die niet zijn afgebeeld zoals het hek, de tapijttegels en onze meubels zijn gevonden via faillissementsveilingen, of tweedehandswinkels.

Om het ontwerp zo aanpasbaar mogelijk te houden, gebruikten we alleen omkeerbare verbindingen (niet lassen of lijmen, maar bouten en schroeven) en onze tapijttegels liggen gewoon op de vloer en blijven op hun plaats liggen omdat ze door de muren worden ingeklemd. Helaas waren we niet in staat om voor alles te hergebruiken materialen van goede kwaliteit te vinden. Onze elektriciteitskabels en een deel van de OSB (houten platen) en houten balken voor het dak zijn nieuw.

Belangrijk om te beseffen als je aan je eigen project begint, is dat materialen die je een herbestemt of hergebruikt niet 100% ‘perfect’ zijn. Je kan niet uitgaan van de kwaliteitscontrole die ze in de productiefabriek uitoefenen: sommige houten balken zijn verbogen, sommige bevestigingen voor de ramen zijn beschadigd, afmetingen vertonen grotere afwijkingen enz. Dit hoeft uiteraard geen probleem te zijn als je de materialen van tevoren maar goed inspecteert, en bij het ontwerp rekening houdt met deze gebreken. Een manier om dit te doen is meer tolerantie in je ontwerp opnemen (werk niet op de millimeter), goed meten en nameten bij de start van een handeling (meten is weten) en ten alle tijde klaarstaan om creatief probleemoplossend te denken bij een onverwachts probleem (maar dat is met elk project, circulair of niet =D).

Samengevat, het bouwen van een duurzamer en circulair kantoor vraagt een hele andere ontwerpaanpak dan traditioneel bouwen, maar het resultaat is het waard! Nieuwsgierig hoe we circulaire principes toepassen in onze pop-up structuren, bezoek onze website.